Hirudoterapia to wykorzystanie pijawek lekarskich laboratoryjnych w terapii różnych schorzeń. Do wykorzystania w leczeniu nadają się wyłącznie pijawki pochodzące z hodowli laboratoryjnej i posiadające odpowiedni certyfikat. Wykorzystywanie pijawek pochodzących ze środowiska naturalnego oraz pozyskiwanych z nielegalnych hodowli grozi poważnymi konsekwencjami dla zdrowia z przeniesieniem chorób odzwierzęcych na człowieka.
Terapia pijawkami lekarskimi powróciła do współczesnej medycyny po 120 latach i stała się jedna z najmodniejszych terapii alternatywnych.
Przystawianie pijawek to nie leczenie za pomocą krwioupustów, lecz podawanie podskórnie i do układu naczyniowego produkowanych przez pijawkę w gruczołach ślinowych aktywnych biologicznie związków, których liczba przekracza 100.
Medycyna współczesna nie akceptuje przystawiania pijawek na wszystkie choroby. Hirudoterapia w oddziałach szpitalnych ograniczona została do zastosowania w wybranych schorzeniach chirurgii urazowej, naczyniowej, ortopedii, chirurgii ręki i chirurgii plastycznej. Inne zastosowania wybiegają poza ramy lecznictwa szpitalnego i pozostają w rękach hirudoterapeutów.
Wiedza i umiejętność doboru wskazań w hirudoterapii warunkuje jej sukces. Bezmyślne terapie mogą grozić poważnymi powikłaniami. Należy, więc leczyć się tam gdzie doświadczenie wieloletnie oraz wiedza gwarantują skuteczność terapii, a nie u przypadkowych terapeutów. Liczba chorób, w których terapia pijawkowa może pomóc jest ogromna. Największą grupę schorzeń stanowią zmiany zwyrodnieniowe stawów i kości oraz choroby naczyniowe.
Hirudoterapia znalazła też zastosowanie w wybranych schorzeniach: ginekologicznych, okulistycznych, neurologicznych, dermatologicznych i w leczeniu niektórych schorzeń chorób wewnętrznych.
Hirudoterapia jest zarejestrowaną międzynarodową procedurą medyczną w spisie procedur medycznych ICD-9 pod numerem 99.991 i nie ma nic wspólnego z szarlatańskimi terapiami oferowanymi na rynku.